Stad: De stad Leiden ligt in de provincie
Zuid-Holland. Het kreeg de bijnaam “sleutelstad”
vanwege het wapen waarop twee gekruiste sleutels staan, welke
verwijzen naar Sint Pieter, de schutspatroon van de stad.
In het jaar 860 werd er reeds melding gemaakt van de stad,
die toen bekend stond onder de naam Leithon. Omstreeks 1300
was Leiden een voorname stad geworden vanwege de lakennijverheid.
Het einde van de tachtigjarige oorlog vond plaats op 3 oktober
1574 toen Leiden werd ontzet uit de Spaanse overheersing,
die aan ongeveer 500 Leidense inwoners het leven had gekost.
Deze datum wordt nog jaarlijks herdacht met feesten en evenementen
waarbij het stadsbestuur haring met wittebrood uitdeelt. Tijdens
de Tweede Wereldoorlog werd Leiden zwaar gebombardeerd. Het
historische stadscentrum met zijn 17e eeuwse grachten en vele
bruggen bleef evenwel gespaard.
De oudste universiteitsstad van Nederland profileert
zich nog altijd als een stad van wetenschap en technologie.
Maar ook het toerisme is een belangrijke troef van deze oude
vestingstad.
Gebouw: In de 15e eeuw
werd in Leiden het Dominicanessenklooster gesticht, beter bekend
als het “Witte Nonnenklooster”. De kapel werd gebouwd
omstreeks 1507. In het tamelijk arme klooster golden strenge
regels van zwijgzaamheid en afzondering. Na de Beeldenstorm
van 1566 is het interieur van de kapel vernield. Vanaf 1581
werd de kloosterkapel, gelegen aan een mooie Leidse gracht,
met een historische brug, een deel van de Leidse universiteit,
en is dat tot op vandaag nog steeds. Aanvankelijk heeft de kapel
wel de nodige verbouwingen ondergaan, zodat er twee auditoriums
ingericht zijn, een grotere op het gelijkvloers en een kleinere
op de eerste verdieping. In 1591 werd in het Groot Auditorium
een dubbele katheder aangebracht, de ene boven de andere. Het
gebruik ervan houdt verband met de ceremonie die van toepassing
is. In 1670 wordt de klokkentoren op het dak gebouwd. In 1807
wordt het gebouw verwoest door een buskruitramp. Ongeveer 80
jaar later wordt het gebouw gerestaureerd o.l.v. Jacobus van
Lokhorst. In 1950 werden aan weerszijden van de katheder de
glas-in-loodramen aangebracht, met als thema herinneringen aan
de Tweede Wereldoorlog. In de jaren 2006-2009 wordt het gebouw
nogmaals gerenoveerd.
In het gebouw bevindt zich ook het “zweetkamertje”,
zo genoemd omdat examenkandidaten hier de uitslag van hun examen
afwachten. Indien zij afgestudeerd zijn mogen zij hun handtekening
hier op de muur schrijven. Zo vindt men hier de handtekeningen
van de vorige koningin van Nederland, Beatrix en haar huidige
opvolger, de nieuwe koning Willem-Alexander, die beiden in Leiden
gestudeerd hebben. Maar ook personen als Winston Churchill en
Nelson Mandela schreven hun naam op de muur.
Het gebouw behoort als Rijksmonument, met
een aantal andere gebouwen, tot het historisch patrimonium van
de stad Leiden.
Voorwerp: Het voorwerp
waarop we Gods naam terug vinden, is het orgel in de oorspronkelijke
kapel. Het eerste orgel is geschonken rond 1675 ter gelegenheid
van het 100-jarig bestaan van de universiteit. Dit orgel ging
verloren. Een tweede orgel voldeed niet aan de verwachtingen
en werd nauwelijks gebruikt. Het huidige orgel werd in 1998
in gebruik genomen. Het werd vervaardigd door Flentrop Orgelbouw
te Zaandam.
Wat door al die eeuwen heen bewaard is
gebleven zijn de 17e eeuwse orgelluiken, een geschenk van Balduinis
Hamaeus, wiens naam op de luiken wordt vermeld. Op de luiken
zijn in goud geschilderde teksten aangebracht in het Latijn.
Op het linkerdeel staat de tekst uit Psalm 33:1-6. Op het rechterdeel
de tekst uit Psalm 150. Het is niet verwonderlijk dat beide
teksten met muziek en lofzangen te maken hebben. We vinden meerdere
malen Gods naam terug als Jehovae of Jah, zoals in Halelu-Jah.
Het is mooi dat men uit respect voor het
behouden van deze unieke orgelluiken, de bouw van het orgel
heeft aangepast. Hierdoor heeft het nieuwe orgel nog steeds
een passende uitstraling in het 17e eeuwse front.
Tekst op het luik links van het orgel:
Psalmus XXXIII
Cantate justi in Jehovae rectos decet
laudatio Celebrate Jehovae cithara,
nablio & decachordo psallite ei. Canite
ei canticum novum optime pulsate cum
canglore. Quia rectum est verbum
Jehovae & omne opus ejus constans.
Amat justitiam & judicium
benignitate Jehovae coeli facti
sunt & spiritu oris ejus
totus exercitus
eorum
Tekst op het luik rechts van het orgel:
N.B. Het linkergedeelte van de letters zit verborgen achter
de vouw van het luik.
Psalmus CL
Hallelu-Jah laudate Deum fortem de
sanctitate ejus laudate eum de expanso
laudato ejus. Laudate eum de omnimoda
potentia ejus, laudate eum secundum
amplitudinem maximam ejus. Laudate eum
clangore buccinae, laudate eum nablio &
cithara. Laudate eum tympano & tibia,
laudate eum hydraulis & organo.
Laudate eum symbalis sonoris, laudate eum
sistris. Tota ipsa anima laudet Jah.
Hallelu-Jah
N.B. Bij de rubriek “musea” vinden we nog een item
dat terug te vinden is in de Leidse Universiteit.
Foto Wikipedia - publiek domein
|
