Het Van Dale-woordenboek definieert'cartografie' als
volgt: "de kunst van het vervaardigen van land-, zee-
en luchtkaarten". Kaarten maken is één
van de oudste en bijzonderste vormen van communicatie. Kleitabletten
van omstreeks 2300 v. C. ondersteunen het feit dat de Babyloniërs
aan landmeting deden. Claudius Ptolemaeus (87 - 150 n.C.),
ook bekend als Ptolemaeus van Alexandrië, is vooral gekend
door zijn werk "Cosmographia" of "Geographia",
een gids voor het maken van kaarten inclusief een lijst van
de geografische lengte en breedte van ca. 350 plaatsen. Wereldbekend
werd hij toen zijn kaarten aan het einde van de 15de eeuw
verschenen in een atlas. Deze kaarten werden een bron van
geografische gegevens voor zeevaarders als Columbus, Caboto,
Magalhães, Drake en Vespucci.
Het tijdperk van de grote ontdekkingen, de tijd tussen
1500 en 1700, voorzag cartografen van nauwkeuriger informatie.
De vernieuwde kaarten werden strategische documenten. Kaartenmakers
moesten geheimhouding zweren, werkten in afzondering en moesten
hun kaarten beschermen op straffe des doods. Hoe angstvallig
deze kaarten en de kennis werd beschermd blijkt uit wat men
met deze kaarten deed als een schip werd geënterd: de
kaarten, bewaard in een verzwaarde zak, werden in zee gegooid!
Naarmate er nieuwe gebieden werden ontdekt, moesten oude grenzen
gewijzigd worden.
Een overzichtslijst geven van alle kaartenmakers, is
een onbegonnen werk. Wel leuk om te zien is dat deze kunstig
gemaakte kaarten in sommige gevallen ook Gods naam bevatten.
Willem en Joannes Blaeu.
Willem Janszoon Blaeu (Uitgeest of Alkmaar, 1571 - Amsterdam,
1638) was een Nederlandse cartograaf en globemaker. Na een
opleiding bij de Deense astronoom Tycho Brahe, van wie hij
instrumenten en globes leerde maken, vestigde hij zich eerst
in Alkmaar. Hij legde zich toe op het maken van globes en
zeekaarten. Later verhuisde hij naar het Damrak, Amsterdam,
en door voortdurend contact met schippers, kapiteins en zeelieden
bleef hij op de hoogte van de nieuwste bevindingen. In 1633
werd hij aangesteld als kaartenmaker bij de Verenigde Oost-Indische
Compagnie. In 1638 overleed hij. Zijn zoon Joan Blaeu (Alkmaar,
23 september 1596 - Amsterdam, 28 mei 1673) zette het bedrijf
voort samen met zijn jongere broer Cornelis.
|
Willem Janszoon Blaeu
1571 - 1638 |
Theatrum Orbis Terrarum, sive Atlas Novus in quo Tabulæ
et Descriptiones Omnium Regionum, Editæ a Guiljel: et
Ioanne Blaeu. Vertaald is de titel: "Theater van de Wereld,
of Nieuwe Atlas van Kaarten en Voorstellingen van Alle Gebieden,
door Willem en Joan Blaeu". Deze Latijnse editie werd
in 4 delen gepubliceerd vanaf 1645. Bovenaan staat Gods naam
in het Hebreeuws met Masoretische klinkertekens.
Het Huis Visscher
De familie Visscher, ook bekend als "het
Huis Visscher", was in de 17de eeuw een belangrijke producent
van atlassen en landkaarten.
De stichter van het huis was Claes Janszoon
Visscher (1587 - 1652). In het begin was het doel van het
huis vooral het versieren van de kaarten van Blaeu en Hondius.
Hij begon echter met een eigen drukkerij en ook met de productie
van kaarten. Het huis werd bekend door de historieprenten,
atlassen en etsen. Na zijn dood volgde zijn enige zoon Nicolaes
(1618-1679) hem op. In 1677 kreeg Nicolaes een 15-jarig octrooi
van de staten van Holland en West-Friesland voor het uitgeven
en drukken van kaarten.
Comitatus Hollandiæ denuo
forma Leonis
Ook bekend als de Leo Hollandicus (Leeuw
van Holland). Op kaarten die deze naam droegen werd het landsgebied
afgebeeld als een leeuw. Deze kaart werd gemaakt in 1648.
