Boeken

1789 - Verzameling van Placaaten, Resolutien en andere Authentyke Stukken

Auteur: J. A. de Chalmot (drukker)

Het boek: gedigitaliseerd door Google

De volledige titel is "Verzameling van Placaaten, Resolutien en andere authentyke stukken betrekking hebbende tot de gewigtige gebeurtenissen in de maand september MDCCLXXXVII, bevooren en vervolgens, in het gemenebest der Vereenigde Nederlanden voorgevallen".

Wat is er in september 1787 voorgevallen? Wel, het gebeurde heeft te maken met Willem V van Oranje. Willem V was stadhouder, dit was de voornaamste functie binnen de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën. In feite verschilde zijn functie niet veel met die van een monarchie, alleen de fictie bleef overeind dat het land nog een republiek was. In 1780 brak de vierde Engelse oorlog uit, een oorlog tussen Engeland en de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën. Nederland was eigenlijk de grote verliezer in deze oorlog. Bijgevolg werd stadhouder Willem V ervan beschuldigd dat hij er heimelijk Engelse sympathieën op na hield. In de tweede helft van de jaren 1780 maakten de Patriotten (tegenstanders van Oranje) zich meester van het bestuur in de provincie Holland. Zij probeerden de macht van Willem V te verzwakken door hem een aantal belangrijke functies te ontnemen. Zo verloor hij in 1785, naar aanleiding van het Oranjeoproer in 's-Gravenhage, het commando over het garnizoen aldaar. De prins verliet daarop met zijn gezin Den Haag en vestigde zich in Nijmegen. Een jaar later werd hem de functie van kapitein-generaal ontnomen. De aanhangers van Oranje wilden zich niet bij deze situatie neerleggen. Zij vonden dat de stadhouder terug moest keren naar Den Haag om zijn macht te herstellen. Willem V wil dit enkel doen als hij wordt uitgenodigd door de Staten van Holland. Zijn echtgenote prinses Wilhelmina besloot om zelf naar Den Haag te gaan. Het doel van haar reis is het herstellen van de rust en vrede en het voorkomen van een burgeroorlog tussen de Patriotten en Oranjegezinden. Op 28 juni 1787 ging prinses Wilhelmina op weg naar 's-Gravenhage. Haar reis lekte uit en een vrijkorps uit Gouda wacht haar op. Zo gebeurt het dat Wilhelmina met haar gevolg gewapenderhand wordt aangehouden en naar een vlakbijgelegen boerderij werd gebracht naar waar het vrijkorps van Gouda ingekwartierd was. 's Avonds arriveerde de Commissie van Defensie die de Prinses weigerde doorgang te verlenen zonder goedkeuring van de Staten van Holland. De volgende dag keerde Wilhelmina woedend naar Nijmegen terug. Ze stuurde meteen een brief naar haar broer, Frederik Willem II, Koning van Pruisen. Deze kon, door het incident, zijn hulp niet langer weigeren.

Frederik Willem II, Koning van Pruisen, beschouwde de aanhouding van zijn zuster als een belediging en eiste genoegdoening van de Staten van Holland. Op 13 september trok een leger van 20.000 Pruisische soldaten de Republiek binnen. Op 18 september 1787 herstelden de Staten van Holland dan ook (noodgedwongen) Willem V in zijn functie van kapitein-generaal en commandant van het garnizoen te 's-Gravenhage. Twee dagen later keerde hij op hun verzoek terug naar Den Haag. De patriotten ontvluchtten het land.

Het boek hieronder bevat vele stukken van toepassing op deze situatie. Bladzijden 1 tot 10 bevatten een Request (verzoekbede) van de Schepenen der stad Hoorn aan de 'Hun Ed. Groot Mogenden de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland'. In de bijlage wordt een brief weergegeven gericht aan 'Willem de Vijfde, Prince van Oranje en Nassau alsmede aan Zijn Koninglyke Gemalin Frederica Sophia Wilhelmina van Pruisen'. De tweede brief in de bijlage is gericht 'aan Haare Koninglyke Hoogheid Frederica Sophia Wilhelmina van Pruisen'.

Het valt ons op dat in beide brieven Gods naam geschreven staat.

 

 

 

 

naar boven