Auteur: J. A. de Chalmot (drukker)
Het boek: gedigitaliseerd door Google
De volledige titel is "Verzameling van Placaaten,
Resolutien en andere authentyke stukken betrekking hebbende
tot de gewigtige gebeurtenissen in de maand september MDCCLXXXVII,
bevooren en vervolgens, in het gemenebest der Vereenigde Nederlanden
voorgevallen".
Wat is er in september 1787 voorgevallen? Wel, het gebeurde
heeft te maken met Willem V van Oranje. Willem V was stadhouder,
dit was de voornaamste functie binnen de Republiek der Zeven
Verenigde Provinciën. In feite verschilde zijn functie
niet veel met die van een monarchie, alleen de fictie bleef
overeind dat het land nog een republiek was. In 1780 brak
de vierde Engelse oorlog uit, een oorlog tussen Engeland en
de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën. Nederland
was eigenlijk de grote verliezer in deze oorlog. Bijgevolg
werd stadhouder Willem V ervan beschuldigd dat hij er heimelijk
Engelse sympathieën op na hield. In de tweede helft van
de jaren 1780 maakten de Patriotten (tegenstanders van Oranje)
zich meester van het bestuur in de provincie Holland. Zij
probeerden de macht van Willem V te verzwakken door hem een
aantal belangrijke functies te ontnemen. Zo verloor hij in
1785, naar aanleiding van het Oranjeoproer in 's-Gravenhage,
het commando over het garnizoen aldaar. De prins verliet daarop
met zijn gezin Den Haag en vestigde zich in Nijmegen. Een
jaar later werd hem de functie van kapitein-generaal ontnomen.
De aanhangers van Oranje wilden zich niet bij deze situatie
neerleggen. Zij vonden dat de stadhouder terug moest keren
naar Den Haag om zijn macht te herstellen. Willem V wil dit
enkel doen als hij wordt uitgenodigd door de Staten van Holland.
Zijn echtgenote prinses Wilhelmina besloot om zelf naar Den
Haag te gaan. Het doel van haar reis is het herstellen van
de rust en vrede en het voorkomen van een burgeroorlog tussen
de Patriotten en Oranjegezinden. Op 28 juni 1787 ging prinses
Wilhelmina op weg naar 's-Gravenhage. Haar reis lekte uit
en een vrijkorps uit Gouda wacht haar op. Zo gebeurt het dat
Wilhelmina met haar gevolg gewapenderhand wordt aangehouden
en naar een vlakbijgelegen boerderij werd gebracht naar waar
het vrijkorps van Gouda ingekwartierd was. 's Avonds arriveerde
de Commissie van Defensie die de Prinses weigerde doorgang
te verlenen zonder goedkeuring van de Staten van Holland.
De volgende dag keerde Wilhelmina woedend naar Nijmegen terug.
Ze stuurde meteen een brief naar haar broer, Frederik Willem
II, Koning van Pruisen. Deze kon, door het incident, zijn
hulp niet langer weigeren.
Frederik Willem II, Koning van Pruisen, beschouwde de
aanhouding van zijn zuster als een belediging en eiste genoegdoening
van de Staten van Holland. Op 13 september trok een leger
van 20.000 Pruisische soldaten de Republiek binnen. Op 18
september 1787 herstelden de Staten van Holland dan ook (noodgedwongen)
Willem V in zijn functie van kapitein-generaal en commandant
van het garnizoen te 's-Gravenhage. Twee dagen later keerde
hij op hun verzoek terug naar Den Haag. De patriotten ontvluchtten
het land.
Het boek hieronder bevat vele stukken van toepassing
op deze situatie. Bladzijden 1 tot 10 bevatten een Request
(verzoekbede) van de Schepenen der stad Hoorn aan de 'Hun
Ed. Groot Mogenden de Heeren Staaten van Holland en West-Friesland'.
In de bijlage wordt een brief weergegeven gericht aan 'Willem
de Vijfde, Prince van Oranje en Nassau alsmede aan Zijn Koninglyke
Gemalin Frederica Sophia Wilhelmina van Pruisen'. De tweede
brief in de bijlage is gericht 'aan Haare Koninglyke Hoogheid
Frederica Sophia Wilhelmina van Pruisen'.
Het valt ons op dat in beide brieven Gods naam geschreven
staat.